Pb, in-8, xi + 324 pp., bibliografie, register. Heruitgave van dit werk uit 1896, voorzien van een voorwoord door R.G. Fuks-Mansfeld. Abrahams (1858-1924) doceerde aan de univ van Cambridge en was uitgever van de Jewish Quarterly Review.

Broché, in-8, 130 pp., carte dépliante, bibliographie

Pb, in-8, 1059 pp., avec bibliographie et chronologie de l'histoire policière. Ouvrage incontournable.

Verhandelingen van de Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België
Klasse der Letteren, Jaargang 53, 1991, Nr. 136

Paperback, in-8, 312 pp. Bibliografische noten, Bibliografie, Index.

Pb, in-8, 550 pp., a few illustrations, bibliography.

Hardcover, stofwikkel, 4to, 336 pp., rijkelijk geïllustreerd (de iconografie is hoofdzaak in dit boek; meer dan 800 ills), tijdsbalken (van 800 tot 1492), biografisch woordenboek (pp. 274-309) en stambomen van vorsten, geografisch register, kaarten, woordenlijst, bibliografie, lijst van illustraties, index/register. Hoofdstukken: Inleiding - 1. Proloog: wat bepaalde de Middeleeuwen? - 2. Redding van de ziel - 3. Aardse machten - 4. Nagelaten middeleeuwse kunst - 5. Het dagelijks bestaan - 6. Leven en weten - 7. Christenen en niet-christenen 8. Epiloog: het einde van de Middeleeuwen.
Noot Lucas Tessens: het onderschrift bij de afbeelding op p. 95 is fout: in werkelijkheid gaat het hier om Karel de Stoute en niet om Karel de Kale.
Op p. 93 vinden we het Rad van Fortuin uit Lydgate's Troyboek, 15de eeuw. Wat hier als het Lot (Vrouwe Fortuna) wordt aangeduid, zal vanaf de 19de eeuw in politieke karikaturen als een piramide van dominantie worden voorgesteld.

Paperback, in-8, 224 pp., illustraties, kaartjes, bibliografische noten, bibliografie, glossarium, lijst der pausen 399-1503, lijst koningen van Duitsland 843-1519, lijst koningen van Frankrijk 843-1515, lijst koningen van Engeland 871-1509, index/register.

Pb, 4to, 476pp., illustraties in kleur en ZW, bibliografische noten, bibliografie, register. Referentiewerk.
De middeleeuwen roepen het beeld op van torens en kastelen, waar minestrelen hoofse liederen ten gehore brachten en koene ridders elkaar op het toernooiveld eervol bestreden. Het is een onuitroeibaar cliché dat slechts betrekking heeft op een klein en door verbeelding vertekend deel van een complexe periode uit de Europese geschiedenis die meer dan duizend jaar duurde. God heerste er met harde hand over een wereld die naar huidige westerse maatstaven technologisch onderontwikkeld, arm, onrechtvaardig en uiterst gewelddadig was. Een wereld waarin Goten en Vandalen evengoed thuishoren als vazallen en gotische kathedralen, Vikingen en vroonhoven, donatisten en dominicanen. Een wereld ook waarin figuren van bijna mythische proporties hebben geleefd, gewerkt en geheerst: Aurelius Augustinus, Karel de Grote, Dante Alighieri, Thomas van Aquino, Bernard de Clairvaux (die de kerk een strijdender karakter gaf), Frederik Barbarossa en Jeanne d'Arc.
Commentaar Lucas Tessens:
Puike samenwerking tussen twee mediëvisten, Blockmans (°1945) en Hoppenbrouwers (°1954), die in een heldere taal de ware aard van de 'duistere' middeleeuwen blootleggen. Zonder dat te expliciteren leggen zij verbanden met de hedendaagse tijd en lassen zij momenten van reflectie in. Aldus zorgen zij voor een alles behalve wereldvreemd continuüm. Want geloof en ketterij, rijkdom en armoede, macht en onmacht, ijdelheid en domheid, weerstand en opstand, egoïsme en (berekend) altruïsme, zijn van alle tijden.


Voor de opkomst van het monnikenleven en het kloosterwezen verwijzen wij naar de pp. 83 e.v.
Voor het grootgrondbezit van de kerkelijke instellingen en de vestiging van eigendomsrechten door occupatio raadplege men p. 131.
De nieuwe orden (als kritiek op de overdaad en uiterlijk vertoon van Cluny) worden besproken op pp. 193 e.v. De kritiek op de rijkdom van bepaalde orden werd in 1313 gecounterd door de pauselijke bul 'Cum inter nonnulos' [ook: Quum inter nonnullos], waarin dan maar meteen werd gesteld dat wie beweerde dat Christus en de apostelen geen bezit hadden gehad, ketters waren. Op die manier kwam Rome zelf niet in het vizier. Case closed !
De piramidale organisatiestructuur van de dominicanenorde (p. 197-198) lijkt op die van de latere multinationals: priorijen > provinciae met provinciale kapittels > generaal kapittel (algemene vergadering) in Bologna.
'De betekenis van de vier bedelorden - naast de twee grote orden van de minderbroeders (franciscanen) en predikheren (dominicanen) waren er nog de karmelieten en de augustijnen heremieten - kan nauwelijks worden overschat.' (201) De auteurs schuwen de harde woorden niet en spreken over een 'indoctrinatie via de volkstaal' (donderpreken) en 'het aanzetten tot onverdraagzaamheid'. We zouden het een eerste massificatie kunnen noemen. Individuen die zich niet conformeerden werden al vlug ketters, afvalligen, verraders, ... Het is een trieste constante in de geschiedenis én in de huidige samenleving. Andersdenkenden zijn een potentieel gevaar voor de gevestigde orde, de status quo en de ermee verbonden rijkdom.
Op pp. 383-384 bespreken de auteurs de armoede en de armenzorg in de Middeleeuwen en zij onderscheiden drie soorten 'armen'. Onderzoek leert dat er in de 14de en de 15de eeuw in de Nederlanden 20 à 30 procent van de bevolking 'fiscaal arm' was: dat wil zeggen vaste inwoners van dorpen en steden die over te weinig eigen vermogen beschikten om belasting te betalen. Daarnaast waren er diegenen die in aanmerking kwamen voor bedeling en de marginalen.

zie ook LE GOFF, De cultuur van middeleeuws Europa

andere interessante werken van BARTLETT, ROTTIER, MOULIN, VERDON

Softcover, pb, 8vo, 336 pp., index, bibliografie, geïllustreerd

Softcover, in-8, 292 pp.

Pb, in-8, 358 pp., bibliografie, index

3de herziene druk. Paperback, in-8, 540 pp., illustraties, bibliografische noten, bibliografie, index/register. Besteedt terecht veel aandacht aan de nieuwe kloosterorden.

Noot LT: noteer dat Bredero voor de aanduiding van de Abbaye de Fontevraud de zelden gebruikte benaming Fontevrault (p. 231) hanteert; wij vermelden dit om opzoekingen te faciliteren [zoekhulp].

zie ook: Christenheid en christendom in de middeleeuwen. Over de verhouding van godsdienst, kerk en samenleving

Paperback, in-8, 96 pp., illustraties

Pb ill. 336 pp. tekst in Nederlands en Frans. Textes en Néerlandais et Français. Tentoonstellingcatalogus, ASLK-galerij, Brussel 10/10/1986-11/1/1987.

Hardcover, small 4to, viii + 700 pp.

Hardcover, Kleurenfoto's

Verhandelingen van de Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België
Klasse der Letteren, Jaargang 53, 1991, Nr. 139

Paperback, in-8, 276 pp. Bibliografische noten, Bibliografie, Index.

Pb met flappen, grote in-8, 399 pp., illustraties, kaartjes, bibliografische noten, bibliografie, index. Uit het Frans vertaald door Walter Hünd.
De auteur scheidt werkelijkheid en mythe.
Wat in ieder geval vaststaat is dat de Tempelridders door schenkingen rijk en machtig werden. Vervolgens beheerden zij hun patrimonium rationeel en kochten belendende stukken grond en schakelden enclaves uit. Hun logica was die van grootgrondbezitters. Gaandeweg traden zij ook op als bankiers en de boeren waaraan zij krediet verleenden dienden hun gronden als onderpand te geven.
In Aragon gebruikten de Tempelridders slaven als werkkrachten.
Na de opheffing van de orde was het vermogen lange tijd een twistappel tussen kerk en koning.
Goed gedocumenteerd en vlot geschreven werk.

Demurger (1939) is een Frans historicus en prof; de geschiedenis van de Tempelridders is zijn specialiteit.

zie ook

Poche, 373 pp., illustrations, notes bibliographiques, bibliographie, index.

2de druk. Pb, in-8, 358 pp., index. Essay over de complexe relatie tussen kunst en maatschappij. Met 35 illustraties in zwart/wit. Uit het Frans vertaald door Ger Groot.